Ik viel eens met fotograaf Vincent Mentzel in slaap. Dat kwam zo. Hij was gast bij het NPO-radioprogramma ‘Nooit meer slapen’ en vlak nadat hij begon te vertellen, griste ik mijn i-Phone bij wijze van transistorradiootje van tafel, knipte het licht uit en rende naar boven. In één beweging dook ik onder het dekbed en ging stil liggen luisteren. Het was een beetje als vroeger, als ik bij een vriendinnetje logeerde en zij in het donker nog aan het praten was terwijl ik al langzaam en stilletjes afdaalde naar slaapstand. Niet omdat het saai was maar omdat het zo vertrouwd voelde om naar haar stem te luisteren. Met Mentzel was het ook zeker niet saai. Een sympathiek verteller. ‘De mooiste foto’s maak je in je hoofd’, zei hij.
Ik geloof dat dat klopt. Het moment waarop ik afgelopen zomer van het paard donderde en opstond met zand in m’n neusgaten, had fysiek een gouden kiek kunnen zijn. Maar de blik op het gezicht van de getuige van dit incident, werd de gouden kiek in mijn hoofd. De rest van de dag bleef ik schateren. Vallen, of zien vallen werkt bij mij subiet op de blaasspieren, hoe onsympathiek dat ook voor de ander kan zijn. Ik herinner mij dat het circustheater in Scheveningen net geopend was en de glazen deuren in het gebouw nog zo helder waren, dat een bezoekster ze simpelweg miste en er mokerhard tegenaan liep. Ze bouncete achterover terwijl haar sahara-beige foundation een vet afdruk achterliet op het glas. De mooiste foto’s maak je in je hoofd. Ik bereikte nipt het toilet.
Maar Vincent bedoelde misschien wat meer journalistieke momenten. Hij zag een voor de wereld boeiend beeld, zich plots realiserend dat zijn camera op dat moment in de kofferbak van z’n auto lag. Of zijn batterij bleek leeg, net toen politici een vieze mop uitwisselden of een lid van het Koninklijk huis iets onadelijks deed. En precies datzelfde, doen ze niet nog eens.
Hoewel Vincent z’n verhaal zich na middernacht afspeelde, bleef ik wakker. Liggend in mijn bed, luisterde ik naar de passie van een man die ik niet ken. Hij vertelde over de tijd van de doka en een rolletje van slechts 36 opnamen. Na het afdrukken ging hij opnieuw de doka in voor een nieuwe afdruk, iets meer doordrukken of tegenhouden en daarna vaak nog een keer of zelfs nog een keer. Ik knikte, hoewel natuurlijk niemand dat zag. Zo heb ik namelijk ook nog gewerkt, niet als fotograaf maar grafisch vormgever. Staand op een trapje, boven een enorme AGFA belichter in een benauwde doka, wachtend tot de plaat traag de ontwikkelaar inging en erbuiten dan brommend werd uitgebraakt. Daarna bekeek ik ‘m peinzend, mij afvragend of ik het zo wel wilde of toch anders.
Kortom, mijn mijmeringen en Vincent’s ontboezemingen en dat allemaal in het donker, met het dekbed tot de kin. Vrees dat ik uiteindelijk in slaap viel tijdens Moon Dog’s intermezzo. Ook niet saai maar vertrouwd, bijna als een vriendinnetje.
Marion van Dam, gepubliceerd in Flessenpost uit Bergen NH